7 Haziran seçimleri sonrasında seçim hükümetine girdikten sonra Milliyetçi Hareket Partisi ile yollarını ayıran, 1 Kasım sürecinde AK Parti’ye katılan Tuğrul Türkeş, 65’inci Hükümette “terör” yaralarını sarmak için “sosyal rehabilitasyon” görevini üstlendi.

7 Haziran seçimleri sonrasında seçim hükümetine girdikten sonra Milliyetçi Hareket Partisi ile yollarını ayıran, 1 Kasım sürecinde AK Parti’ye katılan Tuğrul Türkeş, 65’inci Hükümette “terör” yaralarını sarmak için “sosyal rehabilitasyon” görevini üstlendi. Bu kapsamda ilk ziyaretini Mardin’e gerçekleştiren Tuğrul Türkeş, Al Jazeera’ye sosyal rehabilitasyonun bugünden yarına hallolacak bir konu olmadığını söyledi. Türkeş, önceliğin çocuklara ve gençlere verileceğini de anlattı.

Hendekler, çatışmalar, yıkılmış evler, harabeye dönmüş ilçe merkezleri… Bunlar, Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde son bir yılda yaşananların bölge halkını karşı karşıya bıraktığı önemli gerçekler…

Güvenlik operasyonlarının tamamlanmasıyla birlikte şimdi Hükümet üç aşamalı bir planla bölgede dengeleri devlet lehine çevirecek adımlar atmayı planlıyor. Fiziki rehabilitasyon, bürokraside yeniden yapılanma ve sosyal rehabilitasyon. Bu çalışmanın sosyal rehabilitasyon ayağı Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş’e emanet. Türkeş, bu kapsamda ilk ziyaretini Mardin’e gerçekleştirdi. Mardin’de sivil toplum kuruluşlarıyla görüştü, taleplerini dinledi. Ancak Al Jazeera’nin takip ettiği ziyaretin en dikkat çeken ayaklarından biri Türkeş’in Mardin’in en önemli ticari merkezlerinden biri olan Birinci Cadde’de esnafı ziyaretiydi. Son yerel seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkanlığı yarışını Demokratik Bölgeler Partisi’nin kazandığı il sokaklarında Türkeş’e bir tepki olup olmayacağı merak konusuydu.

Mardin ziyareti sonunda Ankara’ya dönüşünde Al Jazeera’nin sorularını yanıtlayan Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş, yeni kabinede üstlendiği bu sosyal rehabilitasyon görevi kapsamında neler yapmayı planladığını anlattı:

“Bu terörle mücadele sonlanırken bunun arkasından yapılması gerekenlerin de bir sosyal devlet anlayışı içerisinde ele alınması gerekiyor. Bu noktada Sayın Başbakanımız bunu üç ana gruba bölerek görevlendirmeyi yaptı. Birincisi fiziki rehabilitasyon. Yani orada yıkılan, hasar gören evlerin yapılması. Tabii altyapı sorunları da var bu ilçelerde, burada da rehabilitasyon gerekiyor. Su, kanalizasyon, altyapı sistemleri de yenileniyor, bunlarla da ilgileniyoruz. Bir diğer nokta bunun bürokratik yeniden yapılanması. Bir üçüncü nokta da burada yaşayan vatandaşlarımızın sosyal olarak, aile yaşayışları, çocuklarının okul durumları gibi sosyal faaliyetlerdeki ihtiyaçları, gereksinimleri. Mesela psikolojik danışmanlık gerektirecek haller olabilir. Bunları da benim Başbakan Yardımcılığıma verdiler görev olarak.”

“Monolog için gelmedik”

Türkeş bu görevi yürütürken tüm kesimleri dinlemeyi planladığını anlattı, “Monolog değil diyalog” vurgusu yaparak.

“Bugüne kadar ki beklenti ve alışkanlık, Ankara’dan gelenlerin dikte etmesidir. Halbuki biz diyalog için buradayız. Monolog için değil. Biz de fikrimizi söyleyeceğiz. Buradaki arkadaşların da, sivil toplumun da bürokrasinin de görüşlerini dinleyip değerlendireceğiz. Sosyal rehabilitasyon bugünden yarına hallolacak bir konu değil.”

Yani çalışmalara kısa vadeli bakılmıyor, kısa vadede sonuç beklenmiyor. Başbakan Yardımcısı Türkeş, bunun nedenini ise bir örnekle anlattı.

“Nusaybin’de sen bir evde oturuyorsun. Terörle hiçbir alâkan yok ama senin yan evine teröristler yuvalanmış. El yapımı patlayıcılarla çevirmişler etrafını. Arkasından da güvenlik güçleri gelmiş, bunları kovalamış. Senin terörle hiçbir alâkan yok iken bu kadar çatırdama, patırdama, silah sesi, patlayıcı, korku, çoluk çocuğum sokağa çıkarsa kaygısıyla sen nasıl bir travma yaşarsan buradakiler de o travmayı yaşamış insanlar. Bunu çözmeye bakıyoruz.”

Tuğrul Türkeş, hem röportaj sırasında hem de Mardin temasları boyunca “sosyal rehabilitasyon” ifadesini kullanırken çoğu zaman örneği çocuklardan verdi. Çünkü ona göre “Her yerde öncelik çocukların”. Türkeş, Al Jazeera’nin son zamanlarda özellikle HDP çevrelerinde dile getirilen “Toplumsal kopuş” yaşandığı iddiaları ve “Kayıp bir nesil” olduğuna ilişkin sorusunu da yanıtladı;

“Her yerde öncelik çocuklarındır. Kayıp veya kazanç olarak bakmıyoruz. Evde bir dilim ekmek varsa çocuğuna yedirirsin. Türkiye Cumhuriyeti Devleti sosyal devlet kapsamında ben müşfik yüzümü göstereyim diyorsa bunun önceliği çocuklar, gençler olacak. Sahiplenilmemiş her nesil kayıp nesildir. Tarih boyu da öyle olmuştur. O bakımdan bundan önce devletin eksiği, ihmali olduysa öyle bir nesilden bahsetmek mümkün tabii.”

Bu neslin geri kazanılıp kazanılamayacağı sorusuna ise Başbakan Yardımcısı, “Göreceğiz. Daha sahaya yeni çıktık” yanıtını vermekle yetindi.

İlk adım neden Mardin’den atıldı?

“Bölge” deyince akla gelen ilk şehir Diyarbakır. Peki Türkeş neden bir çok siyasinin yaptığı gibi Diyarbakır’dan değil Mardin’den yola çıktı. Türkeş, bunu bölgedeki bir çok ilin kendine has özellikleri, farklılıkları olmasıyla açıklıyor. Bir de Mardin’in çok farklı etnik yapıları içinde barındıran, yüzyıllardır barış içinde yaşayan bir şehir olmasıyla.

Geçen hafta Midyat Emniyet Müdürlüğü’ne bombalı araçla gerçekleştirilen saldırı ve Nusaybin’de yaşananlar nedeniyle Mardin şehir merkezinin durumu önemli. Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş, hem şehir merkezinin hem de ilçelerin ciddi anlamda göç aldığını anlattı. Ancak şimdilik bir tespit yapmak için erken olduğu görüşünde.

Türkeş sosyal rehabilitasyon hedefi doğrultusunda bölgedeki tüm illeri ziyaret edeceğini de söyledi.